Báo: Ðáp lại. Ân: Ơn. Từ: Ðền thờ, nhà để thờ phượng.

Báo Ân Từ là đền thờ các bậc tiền bối có đại công với Ðạo và các bậc vĩ nhân có công lớn với nhơn loại.

Báo Ân Từ được xây cất trong Nội Ô Tòa Thánh Tây Ninh. Hiện nay, Hội Thánh tạm mượn Báo Ân Từ dùng làm Ðền thờ Ðức Phật Mẫu. Sau nầy, khi xây dựng Ðiện Thờ Phật Mẫu Trung Ương xong thì sẽ trả Báo Ân Từ trở lại đúng chức năng của nó.

Ðức Phạm Hộ Pháp nói rằng: "Báo Ân Từ là Panthéon của Ðạo, Ðức Chí Tôn gọi nó là Vân Ðài."

Panthéon là Công Thần Miếu hay Vĩ Nhân Miếu ở tại Paris của nước Pháp, nơi đây dùng làm nơi chôn cất thi hài các bực vĩ nhân của nước Pháp, có Ðền thờ trang nghiêm to lớn. Mộ của văn hào Victor Hugo ở trong Panthéon.

Thuở Báo Ân Từ còn làm bằng cây ván, phía trước có làm cái cổng lớn, hai bên có treo đôi liễn khởi đầu bằng hai chữ BÁO ÂN, nói lên ý nghĩa của Báo Ân Từ:

◘ 報得聖名香火千秋奉祀
◘ 恩遺世代威靈萬古留存

■ BÁO đắc Thánh danh, hương hỏa thiên thu phụng tự,
■ ÂN di thế đại, oai linh vạn cổ lưu tồn.
Nghĩa là:
■ Báo đáp được các bực Thánh, cúng tế ngàn năm thờ phượng,
■ Cái ơn lưu lại đời đời, cái oai linh mãi mãi tồn tại.

Lịch sử xây dựng Báo Ân Từ:
Vào năm 1932, Ðức Phạm Hộ Pháp bảo các vị công quả Phạm Môn đi tháo dở ba căn nhà gỗ của ba Sở Phạm Môn: Sở Dưỡng Lão, Sở Nữ Công Nghệ và Sở Trường Hòa, vì ba căn nhà nầy đều có cùng kiểu vở và kích thước, đem chở tất cả vào Nội Ô Toà Thánh để ráp lại thành một ngôi nhà lớn bên cạnh Hộ Pháp Ðường, dùng làm Báo Ân Từ.

Lúc đó, Báo Ân Từ có cột làm bằng gỗ, vách đắp bằng đất, và mái lợp ngói.

Qua năm sau, 1933, Hội Thánh khởi công xây dựng Tòa Thánh thiệt thọ bằng vật liệu nặng với bê-tông cốt sắt, nên phải tháo dở Ðền Thánh cũ làm bằng cây ván lúc trước, và đem dời Quả Càn khôn đến tạm đặt thờ nơi Báo Ân Từ.

Vì không tính trước, nên khi Quả Càn khôn đưa vào cửa Báo Ân Từ thì không lọt, bề ngang cửa nhỏ hơn một chút, túng thế đành phải ép Quả Càn Khôn móp vô một chút đặng cho lọt qua khung cửa. Ðứng trước cảnh nầy, Ðức Phạm Hộ Pháp khóc và nói rằng: "Rồi đây Phước Thiện sẽ khổ lắm."

Việc xây cất Tòa Thánh trải qua nhiều giai đoạn khó khăn, kéo dài ngót 14 năm, mãi đến Tết năm Ðinh Hợi (1947), Tòa Thánh mới được xây cất và trang trí xong.

Ngày mùng 6 tháng Giêng năm Ðinh Hợi (dl 27-1-1947), Ðức Phạm Hộ Pháp làm lễ di chuyển Quả Càn khôn từ Báo Ân Từ trở về an vị nơi BQÐ của Tòa Thánh mới để thờ.

Ðức Hộ Pháp cho dọn dẹp và sửa soạn trở lại Báo Ân Từ để dùng tạm làm Ðền Thờ Phật Mẫu, bởi vì từ ngày Khai Ðạo đến giờ, trong Nội Ô chưa có Ðền Thờ Phật Mẫu.

Ðức Hộ Pháp dạy Hội Thánh Phước Thiện tổ chức buổi lễ thỉnh Long vị Phật Mẫu nơi Ðền Thờ Phật Mẫu tại Trường Qui Thiện đem về thờ nơi Báo Ân Từ và dạy Lễ vụ Phước Thiện tạo thêm hai Long vị chữ Nho để thờ hai gian bên là: 諸眞靈男派 (Chư Chơn Linh Nam phái) và 諸眞靈女派 (Chư Chơn Linh Nữ phái).

Ðây là một vinh dự cho các vị công quả nơi Trường Qui Thiện mà Ông Ðinh Công Trứ đứng đầu.

Nguyên Ông Ðinh Công Trứ là Chủ trưởng của Minh Thiện Ðàn do Ðức Lý Giáo Tông lập năm 1928 tại làng Phú Mỹ tỉnh Mỹ Tho; đến năm 1929, Ðức Lý Giáo Tông bàn giao Minh Thiện Ðàn cho Ðức Hộ Pháp cai quản. Nơi đây có lập một Thánh Thất gọi là Thánh Thất Khổ Hiền Trang và một Sở Thảo Ðường, do lời dạy của Ðức Phật Mẫu giáng cơ năm 1928 với bài thi Thảo Ðường, chép ra như sau:

Thảo Ðường phước địa ngộ tòng hoa,
Lục ức dư niên võ trụ hòa.
Cộng hưởng phàm gian an lạc nghiệp,
Thế đăng Bồng đảo định âu ca.

Thích nghĩa:

■ Ngôi nhà tranh nơi đất phước gặp mối Ðạo mới mở ra,
■ Hơn sáu trăm ngàn năm, vũ trụ được hòa bình.
■ Nhơn loại cùng nhau hưởng cảnh an cư lạc nghiệp,
■ Cõi trần tiến lên thành cõi Tiên, mọi người đều có đời sống thạnh vượng vui vẻ.

Do đó Ðức Phạm Hộ Pháp có dạy Ông Ðinh Công Trứ lập bàn thờ Ðức Phật Mẫu nơi Sở Thảo Ðường. Sự thờ phượng Ðức Phật Mẫu nơi đây còn rất đơn sơ.

Thời gian kể từ năm 1941, giặc giã bắt đầu nổi lên và cuờng độ chiến tranh càng lúc càng lớn. Nơi làng Phú Mỹ không còn được an ninh như trước, nên từ năm 1943 đến năm 1945, Ông Ðinh công Trứ cùng với các bạn đạo trong Minh Thiện Ðàn, rời bỏ Phú Mỹ, tản cư về Tây Ninh, lập ra Trường Qui Thiện để làm cơ sở tiếp tục tu hành.

Tại Trường Qui Thiện, Ông Ðinh công Trứ tạo lập một Ðền Thờ Ðức Phật Mẫu khang trang hơn nhiều so với lúc còn ở Phú Mỹ, gọi là Ðền Thờ Phẫt Mẫu Qui Thiện. Long vị của Ðức Phật Mẫu thờ nơi Qui Thiện có đề ở giữa bốn chữ Nho lớn thẳng đứng là: DIÊU TRÌ KIM MẪU 瑤池金母.

Ðức Phạm Hộ Pháp dạy Lễ Viện Phước Thiện sửa soạn đúng 6 giờ chiều ngày mùng 9 tháng Giêng năm Ðinh Hợi (dl 30-1-1947), thiết Lễ an vị Ðức Phật Mẫu.

Từ từ, toàn thể Chức sắc và Ðạo hữu tề tựu tại Báo Ân Từ, các Chức sắc đều mặc Ðại phục theo sắc phái, khi thấy

Ðức Hộ Pháp mặc áo dài trắng thường phục, cả thảy đều trở về thay đổi, mặc áo dài trắng tay chẹt hết.

Ðức Hộ Pháp nói: "Nơi triều Thiên ở Ðền Thánh chầu Lễ Ðức Chí Tôn là đẳng cấp nên phải có áo mão, còn về nơi đây là cửa Phật của Ðức Phật Mẫu, chỉ với tình MẸ - CON mà thôi, nên không mặc Thiên phục với áo mão."

Ðức Ngài sắp đặt Chức sắc Nữ phái quì ban giữa, kế tiếp đến Nữ Ðạo hữu quì chót. Ban bên hữu toàn là Nữ phái quì cúng; Ban bên tả thì thuộc Nam phái, Chức sắc Nam phái quì trước, nối theo là các Nam Ðạo hữu.

Ngoại nghi được gọi là Bàn Hội Ðồng, cũng hương hoa trà tửu quả, để mời chư Chức sắc Ðại Thiên Phong Hiệp Thiên Ðài và Cửu Trùng Ðài quá vãng như Ðức Cao Thượng Phẩm, Ðức Quyền Giáo Tông, vv... đến dự lễ cúng Phật Mẫu.

Trong khoảng từ bàn Lễ sĩ đến Ngoại nghi, dành cho Ðức Hộ Pháp cùng chư vị Thời Quân và Chức sắc HTÐ quì cúng Ðức Phật Mẫu. Sau khi cúng Ðức Phật Mẫu xong, lễ thành, Ðức Ngài gọi Lễ Viện Phước Thiện và các Giáo Nhi, Ðồng Nhi, đến đứng chung quanh Bàn Hội Ðồng.

Ðức Ngài dạy:

"Khi cúng rồi phải day ra xá một xá, cũng như ở Ðền Thánh vậy. Nên hiểu, không phải xá Hộ Pháp, mà là xá để kỉnh chào Khí Sanh quang, tức là nguồn cội của Pháp biến sanh vạn vật: trước là Phật Pháp Tăng gọi là Tam Qui, trong Pháp ấy xuất hiện Phật Mẫu, kế tiếp vạn linh, vạn vật, vv ... Bởi cái Bí Pháp Diêu Trì Cung có liên quan mật thiết cùng Hiệp Thiên Ðài (một căn cội Pháp) vận hành nguơn khí. Nơi nào có Hiệp Thiên Ðài thì có Tam Qui thường bộ Pháp giới. Mặc dầu nơi đây không có thờ chữ KHÍ mà buộc mình phải xá ra, đó là lòng tin tưởng biết ơn và chào mạng sanh của chúng ta đó vậy.

Mấy em lễ sĩ nhớ, khi cúng Ðức Phật Mẫu, phải xướng câu: "NAM NỮ NHẬP ÐÀN". Nơi nầy về MẸ , ai cũng là con, không ai dám xưng Chức sắc, dầu Hộ Pháp cũng là con.

Lễ sĩ mặc áo vàng, được phép đi giày mang vớ trắng. Theo lẽ có Lễ sĩ Nữ dâng Tam Bửu, mà thấy coi bộ bề bộn, phải mấy đứa thủ trinh, còn nhỏ, bắt nó tập lễ đi coi gọn hơn.

Mấy em Giáo Nhi, khi cúng đàn nơi Ðền Thờ Phật Mẫu, đọc bài Kinh Tạo Hóa Thiên huyền vi Thiên Hậu, rồi kế Ðiện Hoa. Khi cúng Tứ Thời mới tụng bài Kinh Tán Tụng Công Ðức Diêu Trì Kim Mẫu, tụng đến câu: Cùng chung giáo hóa chung cùng lo âu, thì sửa lại là: Cùng chung giáo hóa ân cần lo âu; để rồi Bần đạo cho lịnh Tiếp Lễ Nhạc Quân sửa lại những chữ trùng tự trong Kinh.

Bài Dâng Hoa đến chữ: Cúi mong Thượng Ðế ... thì sửa lại là: Cúi mong Phật Mẫu rưới ân Thiên.

Kỳ cúng Phật Mẫu nầy, theo lẽ cúng giờ Ngọ, nhưng Bần đạo định cúng thời Dậu là cốt yếu thuộc Âm, lại là ngày Vía Ðức Chí Tôn. Buổi đầu, Bần đạo biết thế nào cũng bỡ ngỡ và sơ sót, nên cúng để chỉ dạy. Ðến kỳ Sóc Vọng tới đây, phải chấn chỉnh cho trang hoàng.

Từ đây, Lễ Viện Phước Thiện, Hành Chánh, phải tuân y lịnh dạy, đừng sửa đổi. Vào những ngày Sóc Vọng cùng các ngày Lễ, Vía, phải thiết lễ cúng Ðức Chí Tôn vào thời Tý, còn cúng Ðức Phật Mẫu vào thời Ngọ.

Từ đây về sau, nơi nào muốn lập Ðền Thờ Phật Mẫu thì phải lập Thánh Thất trước, rồi mới lập Ðền Thờ Phật Mẫu sau. Phải coi cách thức hành lễ nơi Ðền Thánh và nơi Báo Ân Từ đây mà bắt chước làm y theo một khuôn mẫu, chẳng nên canh cải trái Pháp mà sanh biến, loạn hàng thất thứ."

(Viết theo bài Tường thuật của Ông Truyền Trạng Phạm ngọc Trấn).

Ngày 2-2-Ðinh Hợi (dl 22-2-1947), Ðức Phật Mẫu giáng cơ tại Báo Ân Từ, bày tỏ sự cảm động vì con cái của Phật Mẫu đã lập Ðền Thờ Phật Mẫu trang trọng để thờ phụng Người.

Bài giáng cơ của Ðức Phật Mẫu chép ra như sau:

Ðàn cơ tại Báo Ân Từ lúc 1 giờ khuya ngày 2-2-Ðinh Hợi. Phò loan: Hộ Pháp - Khai Pháp. Hầu đàn: Bảo Thế, Khai đạo, Giáo Sư Hương Nhiều, Chức sắc PT và Pháp Chánh.

DIÊU TRÌ KIM MẪU
Mụ chào các con. Mừng.

Mụ lấy làm thậm cảm tình mặn nồng hiếu hạnh của các con, nhứt là Hộ Pháp, đã lập nên Ðền thờ trọng hậu. Cả Diêu Trì Cung đều để lời cảm ơn.

Nữ phái các con,

Kể từ đây đã có nơi Mẹ con hội hiệp. Khá nên để trí tưởng rằng, chẳng buổi nào Mẹ không ở gần các con, chung chia đau thảm, chỉ xin các con có một điều trọng yếu là các con phải tập tánh hòa nhã, yêu ái lẫn nhau mà chia buồn sớt thảm cùng nhau. Ấy là lễ hiến cho Mẹ quí hóa hơn hết.

Nếu biết thương yêu thì chẳng có chi hơn là dạy dỗ trẻ thơ đặng khôn ngoan đạo đức.

THI:
Ðầy lòng yêu ái đám quần linh,
Nghĩa cử chỉ trông một tấc thành.
Lựa chọn những gì riêng kiếp trái,
Ðớn đau chỉ nặng mối thâm tình.

Nếu Mụ còn điều ước vọng thì chỉ trông Ngự Mã Thiên Quân giúp Mụ thường thường cơ bút đặng dạy dỗ Nữ phái.

Hộ Pháp, theo ý Mụ thì chẳng nên làm lễ Mụ trong thời Tý, e cho thất lễ với Từ Bi. Vậy nên sửa lại trong giờ Ngọ Sóc Vọng cho có thế con cái của Từ Bi dâng lễ cho Người. Thăng.

"Ðức Phạm Hộ Pháp có dành một khu đất rộng 4 mẫu phía trước cửa Hòa Viện để chánh thức kiến tạo Ðền Thờ Phật Mẫu (Trung Ương).

Nhưng lòng từ bi của Phật Mẫu thấy con cái còn đang chịu loạn lạc khổ sở, trong cửa Ðạo lại có sự chia phân, nên Ðức Phật Mẫu dạy tạm thờ Phật Mẫu nơi Báo Ân Từ, là nhà thờ công nghiệp của con cái Phật Mẫu, đặng thấy lòng thương yêu cưng con đáo để của Phật Mẫu dường nào, cho đến khi cổi xác phàm, còn đem vô tế lễ cũng là trình diện trước mắt Bà MẸ Thiêng liêng." (Thuyết đạo của Ðức Phạn Hộ Pháp).

Khu đất rộng 4 mẫu mà Ðức Hộ Pháp dành để cất Ðiện Thờ Phật Mẫu Trung Ương, nằm ở ngoại ô Tòa Thánh, trên đường Bình Dương, cách cửa Hòa Viện (cửa số 1) chừng 1000 thước về hướng Núi Bà, bên tay mặt, tại xóm Tà Mun hiện nay.

Vào cuối năm Tân Mão (1951), nhận thấy Báo Ân Từ bằng cây ván, cất trước đây 20 năm, nay đã hư mục hầu hết, mái ngói quá cũ bị dột nhiều chỗ khi trời mưa, nên Bà Phối Sư Hương Nhiều, Chưởng quản Phước Thiện Nữ phái, có dâng tờ lên Ðức Hộ Pháp và Hội Thánh xin cho Nữ phái Phước Thiện được lãnh cất lại Báo Ân Từ bằng vật liệu nặng cho chắc chắn.

Ðức Hộ Pháp chấp thuận, nhưng kiểu mẫu phải do Ðức Ngài chỉ định và Ban Kiến Trúc đứng ra xây dựng.

Ðức Ngài kêu Tá Lý Ðinh văn Cung (Ban Kiến Trúc) chỉ dẫn từng chi tiết để chỉ huy công quả thợ hồ làm việc.

Phần làm móng, đúc cột và đà ngang, hoàn toàn bằng bê-tông cốt sắt, cả mái lợp bên trên cũng đúc bê-tông luôn, vách xây hai mươi bằng gạch rất chắc chắn.

Phần trang trí và đắp vẽ, Ðức Hộ Pháp giao cho Tá Lý Hà văn Chỉnh hướng dẫn công thợ đắp vẽ và sơn phết.

Ðức Ngài dạy đắp một khuôn bao thật lớn ở ngay giữa tấm vách ngăn (mà phía sau làm Hậu điện), để đắp các pho tượng thờ theo sự tích HỚN RƯỚC DIÊU TRÌ, tức là vua Hớn Võ Ðế rước Ðức Phật Mẫu, Cửu vị Tiên Nương và bốn Tiên đồng Nữ nhạc, cỡi chim Thanh loan đi xuống phàm trần, chứng lễ Khánh thọ của vua Hớn Võ Ðế.

1. Trên hết đắp chơn dung Ðức Phật Mẫu cỡi chim Thanh loan. (Thanh loan là con chim loan màu xanh, cùng một loại với chim phụng, con chim trống gọi là phụng, con mái gọi là loan. Thanh loan được dùng làm con chim lịnh của Ðức Phật Mẫu và để Ðức Phật Mẫu cỡi đi du hành đến các cõi trần.).

2. Kế đó đắp chín pho tượng của Cửu vị Tiên Nương.

3. Tiếp theo đắp bốn pho tượng của bốn vị Tiên đồng Nữ nhạc theo hầu Ðức Phật Mẫu.

4. Ðắp pho tượng của Ông Tiên Ðông Phương Sóc đứng, hai tay nâng cái dĩa rước bốn quả đào Tiên do Ðức Phật Mẫu đem xuống tặng mừng vua Hớn Võ Ðế. Tượng của Ðông Phương Sóc phải đặt bên tay mặt của Ðức Phật Mẫu mới đúng.

5. Bên phía tả của Ðức Phật Mẫu đắp lên một ngôi chùa cổ thật đẹp gọi là Hoa Ðiện, rồi đắp Pho tượng Ðức Thượng Phẩm Cao quỳnh Cư quì trước sân Hoa Ðiện.

Anh em công quả Sở Ðắp Vẽ bạch: - Bạch Thầy, làm sao biết được hình dung của Ðức Phật Mẫu và Cửu vị Tiên Nương cùng các Ðấng mà đắp.

Ðức Hộ Pháp dạy: - Tượng của Ðức Phật Mẫu và Cửu vị Tiên Nương đắp theo hình chưng cộ lần đầu tiên năm Ðinh Hợi (1947). Thầy có chỉ Chí Thiện Trạch với Trần Phong Lưu làm và Tá Lý Lâm Thành Kía cất giữ, coi theo đó làm mẫu. Khi trước có mượn bức ảnh của Bà Nữ Phối Sư Hương Hiếu về sự tích đời nhà Hớn bên Tàu. Biểu mấy đứa nó rọi lại bức ảnh và chép lại sự tích ấy.

Trong lúc công thợ làm việc, Ðức Hộ Pháp thường đến xem sóc, chỉ dạy việc nầy việc nọ, khơi nhắc nhiều chuyện vui vẻ làm phấn khởi tinh thần của các anh em công thợ.

Nơi khuôn bao hình chữ nhựt ở tấm vách ngoài, ngó ngay vào Chánh điện, Ðức Hộ Pháp định cho đắp tượng Ðức Cao Thượng Phẩm quì nghinh tiếp Ðức Phật Mẫu, nhưng sau đó Ðức Ngài đổi ý, dạy chừa trống.

Ðức Ngài nói:

- Chờ ngày nào tạo được Ðền Thờ Phật Mẫu Trung Ương chánh thức thì nơi đó sẽ đắp hình NAM BÌNH VƯƠNG PHẬT, cũng như nơi Ðền Thánh có Hộ Pháp ngự trên ngai trông vào Bát Quái Ðài. Còn ở đây là Báo Ân Từ dùng tạm làm Ðền Thờ Phật Mẫu , nên chỗ nầy không đắp, để trống.
Anh em thợ hồ bạch: - Xin Thầy cho biết hình Nam Bình Vương Phật để sau nầy mấy con đắp.

Ðức Hộ Pháp nói:

- Chừng nào tạo Ðền Thờ Phật Mẫu chánh thức thì Thầy sẽ cho biết, không gì lạ. Ðền Thánh tượng trưng Bạch Ngọc Kinh tại thế có hình Hộ Pháp mặc Thiên phục khôi giáp, thì nơi Ðền Thờ Phật Mẫu tượng trưng Lôi Âm Tự, lẽ dĩ nhiên có hình Ngài, nhưng không mặc Thiên phục, chỉ mặc áo cà sa nhà Phật.

Hai gian hai bên của Báo Ân Từ, gian bên Nam phái lập long vị thờ "CHƯ CHƠN LINH NAM PHÁI", gian bên Nữ phái lập long vị thờ "CHƯ CHƠN LINH NỮ PHÁI" .

Theo tài liệu của Ban Kiến Trúc, Báo Ân Từ được:

■ Khởi công xây dựng ngày 16-1-Nhâm Thìn (dl 11-2-1952).
■ Ðức Hộ Pháp trấn Thần và An vị cúng Ðức Phật Mẫu ngày 4-8-Quí Tỵ (dl 11-9-1953).
■ Khánh thành ngày 9-1-Ất Mùi, nhân dịp Ðại Lễ Khánh Thành Tòa Thánh Tây Ninh từ ngày mùng 6 đến ngày 16-1-Ất Mùi.